Tevhidin Ulûhiyyet, Rubûbiyyet ve İsim-Sıfat Şeklinde Tasnifinin Tarihî Süreci ve Kritiği

Kelâm ilmi kaynaklarında tevhid bahsi, Allah’ın varlığı ve birliği etrafında şekillenmektedir. Zamanla tevhidin ulûhiyyet, rubûbiyyet isim sıfat şeklinde kısımlara ayrılarak incelendiği; içerik bakımından ise klasik kaynaklardan farklılaştığı görülmektedir. Her ne kadar konusu izah edilirken ulûhiyet gibi kavramlar ilk dönemlerden itibaren kaynaklarda geçse de sistematik olarak söz kavramları alt başlıkları halinde defa ele alan kişinin İbn Teymiyye (ö. 728/1328) olduğu ifade edilmektedir. Ondan sonra bu şekilde tasnifler yapılarak incelenmesi özellikle Selefî anlayış tarafından devam ettirilmektedir. Tevhidin edilmesi, teolojik açıdan aykırı fikirlerin doğmasına sebep olmuş tevhid, itikadî bir mesele olmaktan çıkıp sosyal hayatı etkilemiştir. Başka ifadeyle anlayış, sınırlarını sahanın dışına çıkararak amelî boyutu da içeriğine dâhil etmiştir. Böylelikle yönden eksiklikler tekfir edilmeye olmuştur. Öyle ki toplumda bazı insanları inananları ayrıştırıcı, dışlayıcı ötekileştirici olumsuz tesirleri Bu tür yaklaşımların dayandırıldığı zeminin ulûhiyyet ayrılması Oysa varlığına birliğine imanı gerektirdiği gibi; barış, güven birlik temelinde tüm insanlara saygı merhametle davranmayı gerektirmektedir. düşünceler çalışmamızda öncelikle tasnif edilmesinin tarihi süreci alınacak daha kelâm açısından kritiği yapılmaya çalışılacaktır.